22 Jan Maqedonia e Veriut shkeli të drejtën për shfrytëzim paqësor të pronësisë

Gjykata Europiane për të Drejtat e Njeriut nxori një vendim lidhur me një çështje të ngritur kundër Maqedonisë së Veriut nga 10 individë. Këta individë e kishin paditur vendin se nuk i kishte kompensuar plotësisht për tokën që u shtetëzua gjatë kohës kur Maqedonia e Veriut ishte pjesë e Jugosllavisë socialiste.

Gjykata gjeti se shteti kishte shkelur “të drejtën për shfrytëzim paqësor të pronësisë” siç përshkruhet në Konventën Europiane për të Drejtat e Njeriut. Si rrjedhojë, gjykata i dha çdo kërkuesi 3,000 euro në dëme jomonetare. Megjithatë, çështja e dëmeve monetare, që do të mbulonin humbjet reale monetare të pësuara nga kërkuesit, nuk u vendos për momentin. 

Kërkuesit kishin kërkuar pothuajse 1.3 milion euro dëmshpërblim monetar. Gjykata u ka dhënë të dyja palëve tre muaj kohë për të paraqitur vështrime me shkrim mbi këtë çështje dhe për të njoftuar gjykatën për çdo marrëveshje të mundshme që mund të arrijnë në lidhje me dëmet monetare.

Rasti përfshin dy parcela toke në Maqedoninë e Veriut që u shtetëzuan në vitet 1950 nga autoritetet e Jugosllavisë socialiste. Pasardhësit e tanishëm ligjorë të pronarëve fillestarë morën një pjesë të tokës përsëri nëpërmjet një procesi kthimi. Megjithatë, ata kanë paditur shtetin në Strasburg për moskthimin apo kompensimin e tyre për pjesën e mbetur të tokës, e cila tani është e zënë nga ndërtesat tregtare dhe rrugët publike.

Maqedonia e Veriut, deklaroi procesin e kthimit të saj të përfunduar në vitin 2013, duke zgjidhur rreth 30,000 raste. Shteti nuk ka bërë të ditur shumën e saktë të paguar në kompensim, por vlerësimet jozyrtare sugjerojnë se ajo është rreth 300 milionë euro, kryesisht në formën e bonove shtetërore. 

Komisioni Europian ka ngritur shqetësime, duke vënë në dukje se mbi 5,000 raste të denacionalizimit janë ende në fazën e shkallës së parë të zgjidhjes dhe përbëjnë shumicën e ankesave të marra nga Zyra e Avokatit të Popullit. Raporti i Komisionit theksonte nevojën për përmirësime në procedurat e zbatimit të të drejtave pronësore të Maqedonisë së Veriut, duke përmendur procese të gjata dhe të shtrenjta për qytetarët. Mungesa e një institucioni qendror dhe koordinimi mes institucioneve të shumta të përfshira në trajtimin e këtyre të drejtave është identifikuar si problem i madh.

Zyra e Avokatit të Popullit ka konfirmuar pranimin e më shumë se 4,000 ankesave lidhur me denacionalizimin. Ekspertët ligjorë kanë paralajmëruar se nëse këto raste arrijnë në gjykatën e Strasburgut, shteti mund të përballet potencialisht me pagesa të konsiderueshme të dëmeve.

Referenca nga Balkan Insight