Izvanredne situacije, kao što su one uzrokovane pandemijom Covid-19, nameću složene izazove za tijela državne vlasti. Takve situacije zahtijevaju od država da uravnoteženo ispune svoju odgovornost kako bi brzo i učinkovito mogle odgovoriti na situacije u kojima treba hitno postupati dok istodobno valja nastaviti štititi niz prava i sloboda na koje takav hitan odgovor može utjecati. Nadovezujući se na pravnu analizu sadržanu u Vodiču iz 2020. godine „COVID-19 i njegov utjecaj na ljudska prava“, ova publikacija nastoji pružiti praktične smjernice o tome kako na najbolji način pristupiti novim pitanjima koja su se nametnula tijekom pandemije, a pritom osigurati zaštitu ljudskih prava svakog pojedinca. U prvom dijelu, vodič se bavi ključnim pitanjima koja proizlaze iz izvanrednih situacija kao što je Covid-19, uključujući i pitanje kako uravnoteženo pristupiti različitim pravima povezanima sa širim spektrom konteksta – od obveznog cijepljenja do nametanja zabrane kretanja (engl. lock down). Drugi dio vodiča navodi sažetke iz sudske prakse Europskog suda za ljudska prava koja je identificirana kao najrelevantnija za prava iz Konvencije o kojima je riječ u prvom dijelu.

U ovom vodiču je dat pregled ključnih načela na kojima se temelje nezavisnost i nepristrasnost pravosuđa a koja je razvio Evropski sud za ljudska prava. Autori u prvom delu razmatraju pravo na pristup sudu na osnovu člana 6 Evropske konvencije o ljudskim pravima kao osnovnom konceptualnom elementu pojma vladavine prava a u analizi se usredsređuju na institucionalne zahteve člana 6, st. 1, koji se odnose na „nezavisni i nepristrasni sud obrazovan na osnovu zakona“. Premda Evropski sud povremeno zajedno razmatra „nezavisnost“ i „nepristrasnost“, suda, u vodiču se ova dva koncepta obrađuju u posebnim poglavljima budući da predstavljaju dva odvojena pojma koja podrazumevaju različite zahteve. U drugom delu vodiča je dat prikaz prakse Evropskog suda koja je najrelevantnija za prava po Evropskoj konvenciji koja su razmotrena u prvom delu. 

Ovaj vodič sačinjen je u odgovor na efekat pandemije oboljenja COVID-19 na zaštitu ljudskih prava. U prvom delu publikacije su analizirana prava po osnovu Evropske konvencije o ljudskim pravima koja su najviše pogođena pandemijom oboljenja COVID-19 i merama koje su države preduzele kako bi je suzbile. Autori su svoje zaključke zasnovali na odredbama Evropske konvencije i na presudama i odlukama koje su najrelevantnije za pravna pitanja koja su se pojavila tokom pandemije i primenili su postojeću praksu Evropskog suda za ljudska prava na nove činjenice koje bi se mogle pojaviti pred sudovima. Vodič se bavi ključnim pitanjima poput odstupanja od Evropske konvencije, pristupa sudu i prava na lečenje i predstavlja korisnu alatku za tumačenje i primenu konvencijskih prava u kontekstu krize izazvane pandemijom oboljenja COVID-19. U drugom delu vodiča su dati prikazi prakse Evropskog suda koja je najrelevantnija za prava po Evropskoj konvenciji razmotrena u prvom delu.

Ovaj vodič je sačinjen u okviru šireg projekta posvećenog izazovima sa kojima su se zemlje na Zapadnom Balkanu suočile kada je povećan priliv broj migranata i izbeglica koji su bežali u Evropu od 2015. godine. Iako zemlje Zapadnog Balkana uglavnom predstavljaju zemlje tranzita za izbeglice i migrante, došlo je i do povećanja broja zahteva za azil u zemljama regiona nakon što su države članice Evropske unije uvele strože kontrole na granicama. U vodiču su dati analiza i stručni komentari, kao i rezimei najvažnije prakse o azilu Evropskog suda za ljudska prava, Suda pravde Evropske unije i domaćih evropskih sudova. Publikacija je sačinjena radi produbljivanja znanja i kapaciteta nosilaca pravosudnih funkcija na Zapadnom Balkanu da obezbede valjanu primenu međunarodnih standarda na nacionalnom nivou, kao i zaštitu osnovnih prava tražilaca azila.

Djeca i Evropski sud za ljudska prava

Ovaj vodič usredsređen je na prava deteta u praksi Evropskog suda za ljudska prava. U njemu se ističe pristup Evropskog suda ključnim načelima: prvenstvenom značaju interesa deteta, uključujući značaj da se sasluša mišljenje deteta, i njihovu primenu na obaveze koje države imaju prema deci u nizu scenarija. Autori ukazuju na relevantnu jurisprudenciju i daju prikaze relevantne sudske prakse koja se odnosi na pitanja poput starateljstva, zbrinjavanja dece, dece i krivičnopravnog sistema, kao i dece u kontekstu migracija.  

Pregled prakse Evropskog suda za ljudska prava: zabrana mučenja, nečovečnog ili ponižavajućeg postupanja ili kažnjavanja

U ovom vodiču je dat pregled prakse Evropskog suda za ljudska prava o članu 3 Evropske konvencije o ljudskim pravima kojim se zabranjuje mučenje i nečovečno ili ponižavajuće postupanje i kažnjavanje. Razumevanje negativne obaveze države da sâma neposredno ne krši ovu zabranu i njenih pozitivnih, procesnih i operativnih obaveza da obezbedi zaštitu od zabranjenog postupanja ljudima koji se nalaze u njenoj nadležnosti od ključnog je značaja. Ova publikacija, u kojoj je data analiza jurisprudencije Evropskog suda i prikazi njegove relevantne prakse, ima za cilj da produbi razumevanje člana 3 i doprinese primeni ovog konvencijskog prava u regionu Zapadnog Balkana.

Praksa Evropskog suda za ljudska prava:  sloboda izražavanja i njen odnos sa pravom na poštovanje privatnog života i pravom na pravično suđenje

U ovom vodiču se analizira pravo na slobodu izražavanja zajemčeno članom 10 Evropske konvencije o ljudskim pravima. Autori u prvom delu ukazuju na široko tumačenje ovog člana od strane Evropskog suda za ljudska prava i mogućnosti da pravo nekog lica na slobodu izražavanja utiče na ostvarivanje konvencijskih prava drugih ljudi. Ističući prirodu člana 10 kao kvalifikovanog prava, autori vodiča se usredsređuju na slučajeve kada dolazi do međusobnog dejstva prava po osnovu Konvencije i ravnotežu koju sudovi treba da uspostave među njima, naročito kada je potrebno da ostvare ravnotežu između slobode izražavanja, s jedne strane, i prava na pravično suđenje po osnovu člana 6 ili prava na poštovanje privatnog života po osnovu člana 8, s druge. U drugom delu vodiča su dati rezimei prakse Evropskog suda koja je najrelevantnija za pitanja razmotrena u prvom delu.