11 Tet Raporti GRETA Serbi 2023
Organi antitrafik i Këshillit të Europës GRETA publikoi një raport të ri më 16.06.2023 për Serbinë. Raporti mirëpret hapat e ndërmarrë nga autoritetet serbe për të zhvilluar më tej kornizën legjislative kundër trafikimit. Këto përfshijnë futjen në Ligjin për të Huajt e një periudhe rikuperimi dhe reflektimi dhe një leje qëndrimi të përkohshme bazuar në arsye humanitare për viktimat e trafikimit, si dhe dispozitat në lidhje me viktimat e trafikimit në Ligjin për Kujdesin Shëndetësor dhe Ligjin për Ndihmën Juridike Falas. Një zhvillim tjetër pozitiv është hapja e pozitës së Raportuesit Kombëtar për trafikimin e qenieve njerëzore, që do të plotësohet nga Avokati i Popullit. Megjithatë, raporti thekson se nevojiten hapa të mëtejshëm për të siguruar qasje më të mirë të viktimave të trafikimit në drejtësi dhe mjete efektive juridike. Në veçanti, avokatët që përfaqësojnë viktimat e trafikimit duhet të kenë njohuri për çështjet e trafikimit dhe kostot e ndihmës juridike dhe ndihmës juridike të ofruara përmes OJQ-ve duhet të rimbursohen nga shteti. Qasja e viktimave në kompensim mbetet e rrallë, dhe për këtë arsye GRETA u bën thirrje autoriteteve të sigurojnë që viktimat e trafikimit të informohen sistematikisht për të drejtën e tyre për kompensim dhe të përdorin plotësisht legjislacionin për sekuestrimin dhe konfiskimin e pasurive nga autorët që të sigurojnë kompensim për viktimat.
Duke përshëndetur ekzistimin e hetuesve dhe prokurorëve të specializuar për të punuar në rastet e trafikimit të qenieve njerëzore, GRETA vëren se raste të tilla shpesh rikualifikohen si vepra më të vogla dhe se viktimat nuk informohen gjithmonë kur përdoren marrëveshjet e pranimit të fajësisë. GRETA u kërkon autoriteteve serbe të forcojnë përgjigjen e drejtësisë penale ndaj trafikimit të qenieve njerëzore, duke siguruar që veprat e trafikimit të qenieve njerëzore të hetohen në mënyrë proaktive dhe të menjëhershme dhe të çojnë në sanksione efektive, proporcionale dhe shtrënguese për të dënuarit.
Duke vënë në dukje rritjen e numrit të punëtorëve emigrantë në Serbi dhe raportet në lidhje me eksploatimin e punës në vendpuinshte që punësojnë punëtorë të tillë, GRETA u kërkon autoriteteve serbe të intensifikojnë përpjekjet e tyre për të parandaluar dhe luftuar trafikimin me qëllim të eksploatimit të punës. Kjo duhet të përfshijë hapa për të forcuar kapacitetin e inspektorëve të punës, për të hetuar në mënyrë proaktive dhe të plotë pretendimet për trafikim që përfshijnë punëtorë të huaj dhe për të siguruar që viktimat e trafikimit midis tyre të identifikohen në kohën e duhur dhe t’u ofrohet ndihma e duhur.
Për më tepër, GRETA u kërkon autoriteteve serbe t’i kushtojnë vëmendje të shtuar identifikimit të viktimave të trafikimit midis emigrantëve dhe azilkërkuesve dhe të sigurojnë staf dhe burime të mjaftueshme për Qendrën për Mbrojtjen e Viktimave të Trafikimit për t’i mundësuar asaj të kryejë identifikimin e viktimave të trafikimit në kohë të duhur.
Duke përshëndetur rihapjen e strehimit emergjent për viktimat e trafikimit, raporti vëren se ende nuk ka strehimore për viktimat meshkuj. GRETA u kërkon autoriteteve serbe të përmirësojnë ndihmën për viktimat e trafikimit, duke përfshirë ndarjen e fondeve të duhura për shërbimet e ofruara nga OJQ-të e specializuara.
Serbia mbetet kryesisht vend origjine i viktimave të trafikimit të qenieve njerëzore, por është gjithashtu deri në një farë mase vend destinacioni dhe tranziti. Sipas statistikave të siguruara nga autoritetet serbe, në periudhën 2017-2022, kishte gjithsej 320 viktima të trafikimit të identifikuara zyrtarisht (250 femra dhe 70 meshkuj, përfshirë 150 fëmijë). Përveç kësaj, ka pasur 367 viktima të supozuara të trafikimit. Shtetasit serbë përbënin shumicën e viktimave në periudhën 2017-2022. Shumica e viktimave ishin femra dhe pothuajse gjysma ishin fëmijë. Megjithëse shfrytëzimi seksual mbeti forma mbizotëruese e shfrytëzimit, u identifikuan edhe rastet e trafikimit për eksploatim të punës, lypjes së detyruar dhe kriminalitetit të detyruar.
Referencat nga faqja zyrtare e Këshillit të Europës