21 Nën Shqipëria përballet me sfida të konsiderueshme në avancimin e të drejtave të grave.

Konventa për Eliminimin e të Gjitha Formave të Diskriminimit ndaj Grave (CEDAW) është traktat ndërkombëtar që kërkon të promovojë dhe mbrojë të drejtat e grave dhe vajzave në mbarë botën. Shqipëria, si shtet anëtar në CEDAW, dorëzoi në janar 2021 Raportin e Pestë Periodik sipas Nenit 18 të CEDAW-it, i cili pritej të publikohej në vitin 2020. Raporti paraqet një hap të rëndësishëm në rrugëtimin e vazhdueshëm të vendit drejt barazisë gjinore dhe eliminimit të diskriminimit ndaj grave. Në tetor 2023, Komiteti për Eliminimin e Diskriminimit ndaj Grave përfundoi shqyrtimin e raportit të pestë periodik të Shqipërisë.

Në përgjithësi, dorëzimi i raportit i shërben disa qëllimeve të rëndësishme pasi flet për angazhimin e Shqipërisë për përmbushjen e detyrimeve të saj ndërkombëtare dhe promovimin e barazisë gjinore. Duke marrë pjesë vullnetarisht në këtë proces raportimi, vendi thekson përkushtimin e tij në adresimin e çështjeve të diskriminimit gjinor dhe dhunës ndaj grave dhe vajzave. Raporti ofron një mundësi për të paraqitur reformat legjislative, nismat e politikave dhe masat praktike që janë ndërmarrë për të promovuar fuqizimin e grave dhe barazinë gjinore brenda vendit.

Në raport theksohet se Shqipëria ka bërë progres të rëndësishëm në fusha të ndryshme në lidhje me të drejtat e grave. Vendi ka ndërmarrë hapa për të ndryshuar dhe përditësuar kuadrin e vet ligjor për t’u përafruar më mirë me parimet e CEDAW-it. Këto reforma kanë përmirësuar statusin ligjor të grave, duke adresuar çështje si dhuna në familje, ngacmimi seksual dhe diskriminimi gjinor dhe kanë bërë hapa thelbësorë në rritjen e përfaqësimit të grave në rolet politike dhe vendimmarrëse, me masa të vendosura për të rritur pjesëmarrjen dhe udhëheqjen politike të grave. Raporti vë në pah se vendi ka investuar në përmirësimin e qasjes së grave në arsim dhe mundësi punësimi, duke promovuar kështu fuqizimin e tyre ekonomik dhe social dhe ka zbatuar masa gjithëpërfshirëse për të adresuar dhunën gjinore, duke përfshirë krijimin e strehimoreve për viktimat dhe fushatat e ndërgjegjësimit.

Pavarësisht progresit, vendi vazhdon të përballet me disa sfida të konsiderueshme edhe në avancimin e të drejtave të grave. Raporti e ka parasysh se dhuna gjinore mbetet një problem i konsiderueshëm në Shqipëri, me sfida në parandalimin, ndjekjen penale dhe ofrimin e mbështetjes për viktimat. Për sa i përket fuqizimit ekonomik, gratë në Shqipëri ende përballen me pengesa që lidhen me fuqizimin ekonomik dhe mundësitë e barabarta në tregun e punës, veçanërisht gratë që jetojnë në zonat rurale. 

Normat dhe stereotipet tradicionale të rrënjosura thellë vazhdojnë të ndikojnë në rolet dhe pritshmëritë gjinore, duke kontribuar në diskriminimin ndaj grave. Çështjet që lidhen me kryqëzimin vazhdojnë, pasi Shqipëria duhet të adresojë çështjet specifike me të cilat përballen grupet e margjinalizuara të grave, si romët dhe personat LGBT+, dhe të sigurojë përfshirjen dhe mbrojtjen e tyre të plotë. Shumë OSHC po bëjnë presion për krijimin e një zyre kombëtare për avancimin e barazisë gjinore në nivele qendrore/lokale, pasi besohet se shtyn përpara dhe adreson siç duhet shumë çështje thelbësore me të cilat përballen gratë dhe personat jobinarë.