14 Maj Vlerësimi gjithëpërfshirës i kushteve të paraburgimit në Shqipëri

CPT-ja u bën thirrje autoriteteve shqiptare të adresojnë çështjet e identifikuara menjëherë dhe në mënyrë gjithëpërfshirëse

Komiteti i Këshillit të Europës për Parandalimin e Torturës dhe Trajtimit ose Ndëshkimit Çnjerëzor ose Poshtërues (CPT) vizitoi Shqipërinë në vitin 2023. Fokusi kryesor i vizitës ishte vlerësimi i trajtimit dhe kushteve të individëve të mbajtur në paraburgim policor, burgje, institucione psikiatrike mjeko-ligjore dhe shtëpi të kujdesit social.

Përkundër identifikimit të trendeve pozitive nga ana e CPT-së në trajtimin e individëve të ndaluar nga policia në Shqipëri, raporti i publikuar nga vizita nënvizon gjithashtu nevojën për veprime të mëtejshme të fuqishme për të eliminuar rastet e keqtrajtimit. Shqetësime u ngritën rreth sendeve jostandarde, si shkopinj druri, që mbaheshin në dhoma të përdorura për intervista të të dyshuarve, duke paraqitur rreziqe të mundshme dhe duke ftuar spekulime për sjellje të pahijshme. CPT-ja rekomandon përmirësime edhe në funksionimin e masave mbrojtëse ligjore, veçanërisht në lidhje me çështje që përfshijnë qasjen e vonuar ndaj avokatëve ex officio, ankesat në lidhje me efektivitetin e tyre dhe kufizimet në ekzaminimin fillestar mjekësor të të ndaluarve.

Përkundër rënies së lehtë të popullsisë së përgjithshme të të burgosurve që nga viti 2018, Shqipëria vazhdon të përballet me një nga shkallët më të larta të burgosjes në Këshillin e Europës. CPT-ja thekson nevojën urgjente për të adresuar mbipopullimin e burgjeve dhe për të përmirësuar kushtet e jetesës. Shqetësime specifike u ngritën në lidhje me mangësitë strukturore të burgut të Tepelenës, duke bërë thirrje për largimin e tij nga shërbimi. Vizita në institucionet psikiatrike mjeko-ligjore zbuloi shqetësime lidhur me kushtet e jetesës, mbipopullimin dhe mungesën e stafit mjekësor dhe terapeutik. CPT-ja rekomandon masa për të shmangur izolimin e zgjatur de facto, rritjen e të drejtave për vizita dhe telefonata dhe përmirësime në ofrimin e kujdesit shëndetësor, duke përfshirë konfidencialitetin mjekësor. CPT-ja në shtëpitë e kujdesit social në Shqipëri identifikoi mangësi strukturore, duke përfshirë kushtet e ngushta të jetesës dhe mbikëqyrjen e pamjaftueshme të stafit. Rekomandimet përfshijnë zvogëlimin e qëndrimit në dhomën e gjumit, përmirësimin e kushteve të jetesës dhe ofrimin e një programi më të strukturuar të aktiviteteve profesionale, rehabilituese dhe rekreative.

Në përgjithësi, CPT-ja konkludon duke u bërë thirrje autoriteteve shqiptare që të adresojnë çështjet e identifikuara menjëherë dhe në mënyrë gjithëpërfshirëse, duke theksuar rëndësinë e respektimit të të drejtave të njeriut, sigurimin e mirëqenies së të arrestuarve dhe respektimin e standardeve ndërkombëtare në objektet e paraburgimit dhe institucionet e kujdesit shoqëror.