23 Авг Користење докази добиени по пат на таен надзор во кривична постапка

Во предметот Благајац против Хрватска (предмет бр. 50236/16, 09.05.2023 година), Европскиот суд за човекови права („ЕСЧП“) утврди повреда на член 6 став 1 од Европската конвенција за човекови права („Конвенцијата“). Предметот вклучува кривична постапка против подносителот на претставката, кој бил адвокат, за наводно давање поткуп во случај на поткуп од големи размери во кој биле вклучени службеници од катастарот. Подносителот поднел повеќе претставки, меѓу кои незаконитоста на претресот на неговите електронски уреди и на употребата на доказите добиени од претресот, неможноста да се пристапи до списите на предметот за таен надзор, како и недоставувањето образложени поднесоци на Државното правобранителство до одбраната во текот на жалбената постапка.

Во врска со претресот на лаптопот и мобилните телефони на подносителот, ЕСЧП утврди дека тоа е мешање во правото на приватност на подносителот според член 8 од Конвенцијата. Сепак, претресот е извршен врз основа на релевантни одредби од Законот за кривична постапка, за кои не било потребно присуство на истражен судија или претставник на Хрватската адвокатска комора за претрес на движен имот како што се електронски уреди. Подносителот имал можност да поднесе приговор или да одбие да го потпише записникот од претресот, но не го сторил тоа.

ЕСЧП утврди дека мешањето во правата на подносителот служело на легитимната цел – борба против корупцијата и организираниот криминал, а подносителот не тврдел дека тоа ја загрозува неговата привилегија на адвокатска тајна. Следи дека оваа претставка е очигледно неоснована и мора да биде отфрлена во согласност со член 35. став 3. (а) и 4. од Конвенцијата.

Во врска со доказите презентирани на судењето, ЕСЧП нотираше дека подносителот ги добил транскриптите од аудио снимките кои ги подготвил непристрасен ИТ експерт, и тој имал доволно можности да ја оспори нивната содржина, но, не го сторил тоа. Нема докази кои сугерираат дека подносителот бил спречен соодветно да ја подготви својата одбрана во однос на доказите презентирани на судењето.

Во врска со неможноста да се консултираат останатите материјали добиени преку таен надзор, Владата тврдеше дека подносителот имал пристап до соодветните списи на предметот, но не ја искористил можноста. Подносителот тврдеше дека не знаел за постоењето на едно досие и дека бил информиран дека другото досие било архивирано, но не обезбедил докази за да ги поткрепи овие тврдења. ЕСЧП смета дека тврдењата на подносителот не се веродостојни, имајќи предвид дека постоењето на едно досие било споменато во одлуката за отворање на истрагата. Бидејќи подносителот не доставувал претставки доследно, ниту барал пристап до материјалите, ЕСЧП заклучил дека оваа претставка е очигледно неоснована.

ЕСЧП го отфрли делот од претставката на подносителот за претресот на неговите електронски уреди како недозволив, укажувајќи дека тоа не било незаконито бидејќи секое мешање во правата заштитени според член 8 мора да се заснова на закон. Дополнително, ЕСЧП не утврди дека имало повреда на гаранциите за правично судење во врска со оваа претставка.

Во врска со наводната повреда на начелото на еднаквост на страните во однос на поднесоците од Државното правобранителство, ЕСЧП ја оцени претставката како допуштена и наведе дека аргументите изнесени од Владата не оправдуваат поинаков заклучок. Следствено, имало повреда на член 6 став 1 од Конвенцијата во овој поглед.

Преземено од официјалниот веб-сајт на Европскиот суд за човекови права