06 Maj Shqetësimet e të drejtave të njeriut në lidhje me Marrëveshjen e emigrantëve Itali-Shqipëri

Marrëveshja Itali-Shqipëri e shpallur më 6 nëntor 2023 dhe e ndjekur nga miratimi i parlamentit shqiptar dhe senatit italian, ngre shqetësime serioze për të drejtat e njeriut, siç përshkruhet nga Komisionerja e Këshillit të Europës për të Drejtat e Njeriut, Dunja Mijatović dhe disa organizata të tjera ndërkombëtare. Çështjet kryesore përfshijnë shkeljet e mundshme të të drejtave të jetës, integritetit fizik, lirisë dhe nevojave specifike të kujdesit të individëve në vështirësi në det. Marrëveshja u mbështet nga Presidentja e Komisionit Europian Ursula von der Leyen, por u kritikua gjerësisht nga grupet e të drejtave të njeriut. 

Kjo marrëveshje, është pjesë e përpjekjeve të Melonit për të ndarë punën e adresimit të migrimit me vendet e tjera europiane dhe e mbrojtur nga qeveria italiane si një mjet për të frenuar kalimet e parregullta detare, është vënë nën llupë për shkelje të mundshme të të drejtave të njeriut. Ajo mund të rrezikojë të drejtat për jetën dhe integritetin fizik duke imponuar vonesa të panevojshme në zbarkim, duke shkelur standardet ndërkombëtare për kërkimin dhe shpëtimin. Transferimi i paracaktuar në Shqipëri shtrembëron praktikat e kërkimit dhe shpëtimit, duke rrezikuar potencialisht jetë dhe duke penguar kohën e reagimit në Mesdheun qendror. Mungesa e qartësisë mbi procedurat për identifikimin dhe ndarjen e individëve për transferim në Itali ose Shqipëri paraqet rreziqe për grupet në nevojë, siç janë fëmijët dhe gratë shtatzëna. 

Shqetësimet janë ngritur në lidhje me disponueshmërinë e personelit dhe pajisjeve të nevojshme për kryerjen e ekzaminimeve në bordin e anijeve të shpëtimit. Marrëveshja detyron ndalimin automatik për të gjithë individët e transferuar në Shqipëri, përfshirë azilkërkuesit, potencialisht më shumë se 18 muaj. Rreziku i ndalimit të zgjatur dhe arbitrar bie ndesh me ligjin ndërkombëtar për të drejtat e njeriut, duke theksuar nevojën për vlerësime të individualizuara. Marrëveshja mund të shkelë detyrimet e Italisë sipas ligjit ndërkombëtar dhe të BE-së, duke bërë thirrje për ridrejtimin e burimeve drejt përmirësimit të procedurave të azilit dhe kushteve të pritjes. 

Në përgjithësi, marrëveshja Itali-Shqipëri ngre shqetësime të mëdha ligjore dhe të të drejtave të njeriut, duke kërkuar shqyrtim dhe rishqyrtim të kujdesshëm nga autoritetet italiane. Pasojat e mundshme në operacionet e kërkimit dhe shpëtimit, grupet e cenueshme dhe e drejta për liri nënvizojnë nevojën për pajtueshmëri me detyrimet ligjore ndërkombëtare dhe të BE-së.