24 Qer Vendimi i Gjykatës Kushtetuese të Turqisë për Ligjin 7262: Një hap drejt mbrojtjes së shoqërisë civile
Në një vendim të fundit të Gjykatës Kushtetuese të Turqisë në lidhje me kërkesën e Partisë Republikane Popullore (CHP) për anulimin e disa dispozitave të Ligjit 7262 për Parandalimin e Financimit të Armëve të Shkatërrimit në Masë, një zhvillim i rëndësishëm ka shpalosur në peizazhin ligjor të vendeve, duke shënuar një moment kryesor në dialogun e vazhdueshëm rreth mbrojtjes së lirive civile dhe ekuilibrin e pushtetit mes institucioneve shtetërore dhe shoqërisë civile.
Zanafilla e Ligjit 7262 buroi nga iniciativat parlamentare gjatë pandemisë COVID-19 të përqendruara kryesisht në zbatimin e vendimeve të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara në lidhje me parandalimin e financimit të armëve të shkatërrimit në masë. Megjithatë, shqyrtimi i ligjit zbuloi ndryshime thelbësore në legjislacionin ekzistues, veçanërisht Ligjin për Shoqatat, duke ngritur shqetësime në lidhje me ndikimin e tij në shoqërinë civile.
Me miratimin e tij, Ligji 7262 prezantoi disa masa që prekin shoqatat dhe qeverisjen e tyre, duke përfshirë kufizimet për individët me dënime të caktuara penale nga shërbimi në organet drejtuese të shoqatës, vlerësimet dhe auditimet e detyrueshme vjetore të rrezikut dhe kërkesat për para-raportimin e ndihmës nga jashtë. Për më tepër, ligji i dha fuqi Ministrit të Brendshëm të largojë nga detyra individët që përballen me gjykim për krime të specifikuara, të pezullojë përkohësisht veprimtarinë e shoqatave dhe të emërojë administratorë publikë në organet drejtuese.
Si përgjigje të këtyre masave, CHP filloi procedurat ligjore duke kërkuar anulimin e dispozitave të caktuara të Ligjit 7262. Ndërsa Gjykata Kushtetuese e pranoi pjesërisht kërkesën e CHP-së, disa lëshime kritike në peticionin e tyre lanë disa dispozita të paprekura. Në veçanti, gjykata anuloi Nenin 30/A, i cili i jepte autoritet të gjerë Ministrit të Brendshëm mbi shoqatat, duke përmendur mungesën e qartësisë. Ky vendim e kufizon në mënyrë efektive kompetencën e Ministrit të Brendshëm për pezullimin e veprimtarive, heqjen e organeve drejtuese dhe caktimin e administratorëve, duke ruajtur kështu autonominë e shoqatave.
Pavarësisht vendimit të gjykatës, sfidat mbeten në harmonizimin e qëllimit legjislativ me parimet kushtetuese. Anulimi, në fuqi nga 3 janari 2025, ofron një dritare për ndërhyrjen parlamentare për të adresuar shqetësimet e gjykatës. Megjithatë, çështja më e gjerë e shtrirjes legjislative dhe implikimet e saj për shoqërinë civile kërkon vigjilencë dhe avokim të vazhdueshëm. Ndërsa vendimi i Gjykatës Kushtetuese përfaqëson një fitore të rëndësishme për shoqërinë civile në Turqi, ai nënvizon nevojën për përpjekje të qëndrueshme për të mbështetur vlerat demokratike dhe për të mbrojtur të drejtat themelore. Ndërsa vendi luhatet mes dinamikash komplekse socio-politike, roli i gjyqësorit në ruajtjen e parimeve kushtetuese mbetet parësor në sigurimin e një kornize të fuqishme për qeverisjen demokratike.