25 Dhj Fëmijët e lindur përmes një arranzhimi të surrogacisë gestacionale – gjykimi i GjEDNj-së pas mendimit të parë këshillimor të datës 10 prill 2019

Në vendimin e saj në rastin C dhe E kundër Francës (kërkesat nr. 1462/18 dhe 17348/18, 12.12.2019)) Gjykata Europiane për të Drejtat e Njeriut i ka shpallur njëzëri kërkesat si të papranueshme duke qenë qartazi të pabazuara.

Rasti kishte të bënte me refuzimin e autoriteteve franceze për të futur në regjistrin francez të lindjeve, martesave dhe vdekjeve, detajet e plota të certifikatave të lindjes së fëmijëve të lindur jashtë përmes një marrëveshjeje të surrogacisë gestacionale dhe të ngjizur duke përdorur gametet e babait të synuar dhe një pale të tretë të donatorit, për aq sa certifikatat e lindjes e përcaktonin nënën e synuar si nënën e ligjshme. 

Kërkesa nr. 1462/18 ishte paraqitur nga tre shtetas francezë: z. dhe znj. C, të lindur më 1963 dhe 1965, dhe fëmija i lindur më 2010. Fëmija lindi në shkurt 2010 në Shtetet e Bashkuara, pasi ishte ngjizur duke përdorur gametet e z. C dhe donatorit të tretë. Certifikata e lindjes, e hartuar në tetor të vitit 2010 në Florida, e quante znj. C si nënë, dhe z. C si baba.

Kërkesa nr. 17348/18 ishte paraqitur nga pesë shtetas francezë: z. dhe znj. E, të lindur më 1962 dhe 1969, dhe tre fëmijët e lindur më 2014. Tre fëmijët ishin lindur në shkurt të vitit 2014 në Gana, duke u ngjizur me gametet e z. E dhe donatorit të tretë. Certifikatat e tyre të lindjes, të hartuara në Gana në maj të vitit 2014, e quanin znj. E si nënën e tyre dhe z. E si babain e tyre. Z. dhe znj. E kërkuan nga ambasada franceze në Gana t’i fusnin detajet e certifikatave të tyre të lindjes në regjistër.

Duke pasur parasysh ankesat në bazë të Nenit 8, Gjykata vërejti se, më 10 prill 2019, ajo kishte dhënë një mendim këshillues në lidhje me situatat kur fëmijët kishin lindur jashtë vendit si rezultat i një arranzhimi të surrogacisë gestacionale, pasi ishin ngjizur duke përdorur gametet e babait të synuar dhe një donatori të tretë, dhe ku marrëdhëniet juridike midis fëmijës dhe babait të synuar ishin njohur në ligjin vendor. Sipas mendimit të tij këshillimor të 10 prillit të vitit 2019, Gjykata kishte saktësuar se, më së voni kur, sipas vlerësimit të rrethanave të secilit rast, marrëdhëniet midis fëmijës dhe nënës së synuar ishin bërë realitet praktik, duhet të ekzistonte një mekanizëm efektiv duke bërë të mundur që ajo marrëdhënie të njihet. Por, Gjykata konsideroi se në rastin konkret nuk do të ngarkoheshin fëmijët e interesuar të presin që kërkuesit të fillonin procedurat e birësimit tani për atë qëllim. Gjykata vërejti në veçanti se nga informacionet e dhëna nga Qeveria se koha mesatare e pritjes për një vendim ishte vetëm 4.1 muaj në rastin e miratimit të plotë dhe 4.7 muaj në rastin e një adoptimi të thjeshtë. Andaj, Gjykata konkludoi se refuzimi i autoriteteve franceze për të futur detajet e certifikatave të lindjes së fëmijëve të huaj në regjistrin francez nuk ishte në përpjesëtim me qëllimet e ndjekura. Andaj, kjo pjesë e kërkesave ishte qartazi e pabazuar.

Lidhur me Nenin 14 (ndalimin e diskriminimit) të lexuar në lidhje me Nenin 8, Gjykata saktësoi se i vetmi ndryshim midis “fëmijëve të tjerë të lindur jashtë vendit” dhe “fëmijëve të lindur jashtë vendit përmes një arranzhimi të surrogacisë gestacionale” ishte se këta të fundit nuk mund t’i kishin të plota detajet e certifikatës së huaj të lindjes të futur në regjistër, dhe duhej të drejtoheshin në birësim. Ajo vuri në dukje se nga sqarimet e Qeverisë ishte e qartë se ky dallim në trajtim në lidhje me mënyrat e vendosjes së marrëdhënies juridike nënë-fëmijë, pasi kjo parashihte mbikëqyrje nga gjykatat, bëri të mundur verifikimin në rrethanat specifike të secilit rast nëse ishte në interesin më të mirë të një fëmije të lindur përmes një arranzhimi të surrogacisë gestacionale që një marrëdhënie e tillë të vendoset me nënën e synuar.

Gjykata kishte treguar në mendimin e saj këshillimor të 10 prillit 2019 se zgjedhja e mjeteve me të cilat lejohej njohja e marrëdhënies juridike midis fëmijës dhe prindërve të synuar binte në marzhin e vlerësimit të Shteteve, dhe se Neni 8 nuk impononte detyrimin e përgjithshëm për shtetet që nga fillimi të njohin marrëdhënien prind-fëmijë midis fëmijës dhe nënës së synuar. Andaj, dallimi në trajtimin për të cilin u parashtrua ankesa bazohej në arsyetim objektiv dhe të arsyeshëm. Andaj, kjo pjesë e kërkesave ishte qartazi e pabazuar.

Referencat nga faqja zyrtare e Gjykatës Europiane për të Drejtat e Njeriut