26 Kor Kërkesa e përgjithshme që individët të përfaqësohen nga një avokat në çështje të thjeshta para gjykatave civile të shkallës së parë mund të cënojë të drejtën e qasjes në drejtësi
Në rastin Kitanovska dhe Barbulovski kundër Maqedonisë së Veriut (kërkesat 53030/19 dhe 31378/20, 09.05.2023) Gjykata Europiane për të Drejtat e Njeriut gjeti shkelje të Nenit 6 § 1 (e drejta për gjykim të drejtë) në lidhje me kërkesën nr. 53030/19, dhe e refuzoi kërkesën nr. 31378/20.
Rasti ka të bëjë me procedurat e ngritura nga kërkuesit që kundërshtojnë urdhrat e pagesës të lëshuara nga noterët publikë. Kundërshtimet e kërkuesve u refuzuan sepse nuk u paraqitën përmes një avokati. Duke u mbështetur kryesisht në Nenin 6 § 1 (e drejta për gjykim të drejtë) të Konventës Europiane, kërkuesit ankohen se kundërshtimet e tyre u refuzuan pa u shqyrtuar në themel.
Gjykata vëren se seksioni 68(2) i Aktit të Noterisë përcaktonte qartë se një kundërshtim kundër një urdhri pagese të lëshuar nga një noter publik duhej të hartohej, nënshkruhej dhe vulosej nga një avokat. Andaj, mbetet për t’u parë nëse kufizimi i të drejtës së kërkuesit për një gjykatë ndoqi një qëllim legjitim dhe nëse kishte një marrëdhënie të arsyeshme proporcionaliteti mes mjeteve të përdorura dhe qëllimit të kërkuar për t’u arritur. Gjykata iu referua Rekomandimit Nr. R (81) 7 të Komitetit të Ministrave në të cilin u rekomandua që përfaqësimi nga një avokat nuk duhet të jetë i detyrueshëm kur – duke pasur parasysh natyrën e çështjes së përfshirë – do të ishte e dëshirueshme, për të lehtësuar qasjen në drejtësi, që një individ të paraqesë çështjen e tij para gjykatave.
Gjykata vërejti se procedurat në këtë rast kishin të bënin me urdhrat e pagesës në lidhje me tarifat e ngrohjes, të cilat janë të një natyre relativisht të drejtpërdrejtë dhe përsëritëse, përpara një gjykate civile të shkallës së parë. Ata nuk kishin të bënin me procedura përpara një gjykate më të lartë ose një gjykate kasacioni, ku, për shkak të natyrës së veçantë të rolit të gjykatës, procedura mund të jetë më formale, dhe as nuk kishin të bënin me procedura penale, në lidhje me të cilat Gjykata ka vendosur se gjykatat vendore kanë të drejtë të konsiderojnë se interesat e drejtësisë kërkojnë emërimin e detyrueshëm të një avokati. Për më tepër, vlera e kërkesës kryesore në procedurat në fjalë arriti në afërsisht 104 euro, që është mbase shumë e vogël.
Gjykata më tej vuri në dukje se kërkesa për të pasur kundërshtim kundër urdhrit të pagesës të paraqitur përmes një avokati ishte e përgjithshme dhe zbatohej automatikisht, pa asnjë mundësi që gjykatat të merrnin parasysh rrethanat specifike të rastit të kërkuesit, dhe pa asnjë mundësi për të bërë përjashtim. Gjykatat menjëherë hodhën poshtë kundërshtimin e kërkuesit, pasi nuk kishte mundësi sipas ligjit vendor që një detyrues të ndreqte një defekt procedural pas skadimit të afatit për paraqitjen e një kundërshtimi.
Megjithëse kërkuesja nuk ka argumentuar se kostoja e angazhimit të një avokati i ka vënë barrë të tepruar, Gjykata megjithatë konsideron se në rrethanat e çështjes në fjalë, ku tarifa ishte gati një e gjashta e vlerës së kërkesës kryesore, dhe pretendimi ishte i thjeshtë dhe përsëritës, kërkesa që ajo të sillte kërkesën e saj përmes një avokati ishte joproporcionale.
Konsideratat e mësipërme janë të mjaftueshme për t’i mundësuar Gjykatës të konkludojë se në rrethanat e këtij rasti kufizimi i të drejtës së qasjes së kërkuesit në gjykatë ishte joproporcional. Andaj, ka pasur një shkelje të Nenit 6 § 1 të Konventës.
Referencat nga faqja zyrtare e Gjykatës Europiane për të Drejtat e Njeriut